Kan ram siipuaizi a cim ruairo ding, Mipi kan ralring cia ṭul

Atufang kan ram thil man kai cu mipi an lau thluh. Mizaan ah dollar fangkhat ah kyat 3,700 si in, tu ni ah kyat 4000 a thleng. Sui ting 31 cu tu ni ah 35 a thleng (zuar an kham), diesel man liter khat ah 3400, siiti cuai khat 10,000, cawsa cuai khat 20,000 tiang a thleng hlei ah thla khat sung ah thilman 25% a kai, Kawl tangka man 25% a ṭum tikah mipi an lau zet ih thinphang in an um.

Tuvekzin a si ahcun a rei hlan ah sipuaizi pi a cim ding ih ziang tinkim a cawl thluh ding tiah an zum cio.

Duhsah in meisa a alh rero zo ih, mit ding ah a har tuk thlang. Vut le vet ti`n a mit dan ding a um lo, kut sihaw in an zoh liam cio. Tuvekin paisa man a ṭum vivo cun ram a ṭhat hman ah pursum tuahnak, fimzirnak, ukawknak le a dangdang pawl cu kum reipi sung a siat lai ding. Tangka man a ṭum timi cu thil man kai thawn a bangaw ko. Cutiih thil man a kai ahcun kan thla hlawh cu pumcawmawknak le nuntukhawsaknak hrangah a tawk nawn lo.

Kum 35 hnu, 2012 ih 1 dollar ah 6 Ks san kha an ti cem. 2007, ram buai lai fang, saffron revolution lai ah dollar fangkhat cu black market ah 1400 kyat a rak thleng dah ih 2008 ah 1150 tiang a rak ṭum. Cozah rate fang 6 san ah kyat man a rak kai deuh sal nan hmuhmi le hmanmi thawn thilman a rak kai zet lai ah ziangti`n tuah ding ti an thei lo ih sipuaizi a cim ding ti`n awloksong in an um. Culai ah Nargis boruak a rak thleng ih ramleng in dollar bawmnak tor le cheng a lut tikah Kawl paisa kyat man a kai sal ih 2009 hrawng ah dollar fangkhat ah Ks. 650-750 hrawng tiang a thleng ih kyat man a kai sal.

Cutin, 2010 in 2015 karlak ah 1100 hrawng a rak si ih, 2016 NLD cozah san ah kyat man a tla sal ih 1400 a rak thleng. Cuticun policy an thleng ih ramdang company pawl ramsung ah lut in, ramleng bawmnak pawl a lut bet ih dollar man 1100 le 1300 karlak hrawng a si sal. GDP tla a kai ih $76 billion hrawng a thleng. Tu ni ah GDP a ṭhang dan rate hi minus 18 ti a si nan cu ai in a luar sin thei.

Tuhlan cozah neih mi ramdang paisa kha an suah thei lo hlei ah dollar an nei mal tuk. Central bank ah dollar a mal tuk tikah dollar account nei in ramdang ih thil zuar, lung mankhung zuar mi le ramleng in hlawh an hmumi paisa zaten Central bank rate in kyat ah an thlengter thluh ruangah sipuazi tuah pawl le ramdang hlawh a hmumi pawl in Kawlram private bank pawl an rin tawk lo ruangah dollar an lut ter ngam nawn lo, an zumnak a hlo thluh. A taktak ahcun rin um lo dingih a tuah mi hi mah le mah harsatnak pe aw lole mah le mah hngawng rek aw thawn a bangaw.

Dollar man kai in kyat man a ṭum tuk mi hi ziangtin an ti tawp ding, ziangtin an tuah ding, free market economy ah maw a feh ding, free trade in maw, trade policy a thleng ding maw, Monetary policy a thleng ding maw, system a thleng ding maw, Central bank nih dollar a zuar ding maw, private bank pawl bankrupt lo dingin a kham tukmi a ṭhum ding maw, ramdang ah paisa a cawi ding maw, duhtawk in mi kai in mipi a ti riahsia vivo ding maw ….. ruah ding tampi a um ih ṭih khal a nung taktak ko.

Russia ah datsi diesel lei dingin committee an din ih lei nak ding paisa dollar ting $400 cu bank 8 pawl hnen ihsin ting 50 fingfing a suah ter. Cumicu thla 2 hrang hrawng hisap mi a si ih, cumi a cem cun leinak a nei nawn lo thei, ramdang ah paisa a cawi theilo cun harsatnak tumpi a suak thlang ding.

China le Russia hman nih ramdang ah thil an lei ahcun dollar an hmang ve ko ih, Kawlram ah dollar a lutmi a um nawn lo ahcun hmailam ah nun dan ding a har. Mipi tla kan ralring cia a ṭul. Sipuazi a cim cun mipi harnak le zatlaknak a suak ding ruangah mipi buai in ralthonak a suak thei ih uktu pawl khal an tla ve thei.

Opinion : Sui Hingz

Leave a Reply

Your email address will not be published.